Vert

Da Wikipedia
Articul por Ladin Fascian
Ua.

L vert (gherdëina: vërt, badiot: vërt, fascian: vert) l'é un di colores a frequenza visibola per l'eie uman. L'à na longheza d'ona de 520-565 nm.

Vocabolar dl ladin leterar[mudé | muda l codesc]

vertⒺ VIRIDIS (EWD 7, 307; http://www.atilf.fr/DERom/entree/’BIrd-e) 6 1763 vard ‘viridis’ (Bartolomei1763-1976:105)
gad. vërt mar. vërt Badia vërt grd. vërt fas. vert bra. vert fod. vërt col. vert amp. verde LD vert
verc, verda, verdes
(gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; C 1986; DLS 2002, LD DLS
2002)
a) Chi verc i disc che l’é zeche apatit, e chel auter coscì grisc i vel che sie vesuvian. Chi vertg i disch che le zeche Appatit, e chell’ auter cossì grisch i vell che sie Vesuviang. GiulianiGB, Gespräch1812-2014:57 (bra.);
b) Nosc ciapel dala cocarda / Ghela-foscia y blancia-vërda, / Alt en aria, y n cigun / N lombert che stlopetun! Nos çhiappel dalla cocarda / Ghella - fossa e blançhia - várda, / Alt in aria, e n’cigun / Un lombert che stlopetun!
PescostaC, Schützenlied1848:222 (Badia); c) Velgiuce! voi meté l colar / Da ciadenele, e da bechec. / O brugn o verc ence i corpec / Lonc, e i scufioc, lasciài vardar. Velgiucce! voi mettè ‘l collar / Da tgiadenelle, e da becchetg. / O brugn o vertg ‘ntgè i corpetg / Lontg, e i scufiotg, lassai vardar. BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:246 (bra.);
d) E chi strosces verde, ros e śal / Somea senpre carnaal E chi strosces verde, ros e zal / Somea sempre carnaal Anonim, TosesCortina1873-1938:30 (amp.); e) Chësta val chiló ê döta curida de blanch, y sëgn éra intënta a vërt Chesta val chilò ē dutta curida d’blanc, e ſengn’ ella intenta a vert DeclaraJM, SantaGenofefa1878:45 (gad.)
verc
(gad. P/P 1966) a) O beates chëres creatöres les plü miserables, che pó odëi le bel ble dl firmamënt y le bel vërt di pra en flu. O beates chelles creatures les plou miserabiles, che po udei ‘l bell blě d’l firmament, e ‘l bell vert di prā in flu. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:14 (Badia)