Abiné

Da Wikipedia

Abiné

Tut fora da: Paul Videsott, Vocabolar dl ladin leterar

abiné Ⓔ AD + *BĪNĀRE (EWD 1, 31) 6 1763 binoe ‘decerpo’ (Bartolomei1763- 1976:70) gad. abiné mar. abiné Badia abiné grd. abiné fas. binèr bra. binar moe. binar fod. biné col. binà amp. bignà LD abiné v.tr. Ⓜ abina
1 mettere nello stesso luogo persone (gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ radunare Ⓓ versammeln
◇ a) Nos savun sëgn cun ci trica,/ ch’ëi pulî nüsc spiric groi:/ Por nes abiné düc canc/ Glorioji en cil/ tra i sanc.

Nos savung sengn’ cung ci tricca,/ ch’ei pulì nousc’ spir’ti groi:/ Pur nes abbinè duttg cantg’/

Gloriosi in Ceil tra i Santg’. DeclaraJM, MaringSopplà1878:2 (Badia); <poem> b) Ara abinâ les mitans dla vila, ch’ê sot al ciastel, y intan ch’ara les insignâ a firé y cují, les devertîra cun cuntamënc y stories ütles
Ella abbinaa les mittangs d’la villa, ch’ē sott al ciastell, e intang, ch’ella les insignā a firè e cujì, les devertīla cung cuntamentg’ e stories utiles DeclaraJM, SantaGenofefa1878:10 (Badia)
2 mettere insieme nello stesso luogo cose (gad. A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. Mj 1929; Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ raccogliere, ammucchiare, ammassare Ⓓ ansammeln, anhäufen
◇ a) Spo ál ince comané, ch’an condüjes iló adalerch besties da soma, d’abiné lëgna da fá n bun füch te n piz süt sot a n crëp
Spo àle incie comanè, ch’ang cungduje illò adarlerc besties da soma, d’abinè legna da fa ‘ng bung fuc teng pizz sūtt soutt ang crepp DeclaraJM, SantaGenofefa1878:99 (Badia)
3 prendere frutti o prodotti della terra (gad., grd. G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013) Ⓘ cogliere Ⓓ sammeln
a) Renforzada col lat éra tornada fora ad abiné müstl, le tënder y süt
Ringforzada col latt ella tornada fora ad abinè must’l, l teind’r e sūtt DeclaraJM, SantaGenofefa1878:35 (Badia);
b) Franz, n mut dla zità, ova abinà ampomes tl bosch.
frants, ŋ mut d’la̤ tsitá, ǫv’ a̤biŋá a̤mpómęs t’ l bǫšk. RifesserJB, Tëune1879:108 (grd.) p.p. come agg. Ⓜ abinés, abineda, abinedes riunito nello stesso luogo (gad.) Ⓘ riunito Ⓓ versammelt
◇ a) "Ci ligrëza ch’al é", ponsâra, a odëi mile fedei dan da Idî abiná ad ascolté sö süa parora
"Ci ligrezza’ ch’el è", pungi>sāla, a udei mille fedeli dang da Iddì abbinà ad ascoltè sou sua parora DeclaraJM, SantaGenofefa1878:
43
(Badia);

b) Canche Genofefa ê rovada sön plaza dl ciastel ciafera dan porta dötes les dames y jones nobles dla vijinanza, zënza ester intenüdes, abinades por receve la contëssa.
Cangche Genofefa ē r’vada soung piazza d’l ciastell ceaff’la dang porta duttes les dames e jones nobiles d’la vijinanza, zenza est’r intenudes, abinades pur r’eceve la contessa. DeclaraJM, SantaGenofefa1878:107 (Badia)