Sepl Senoner Ronch
| Articul per Ladin Gherdëina | 
|
| Sepl Senoner | |
|---|---|
| Auter inuem | Sepl Senoner de Ronch, Josef Senoner |
| Nasciù/da | 21 de juni 1886 Sëlva |
| Mort/a | 16 de utober 1914 a Przemysl tla Galizia |
Sepl Senoner o Sepl Senoner de Ronch (* 21 de juni 1886 te Sëlva; † 16 de utober 1914 a Przemysl tla Galizia), ie stat n scultëur de Gherdëina.
Biografia[mudé | muda l codesc]
Ël fova l fi de Pazifica Senoner de Ronch y de Tone Senoner da Valantin. L luech da Ronch fova restà a Pazifica ajache la surans fova jites munighes, n frà preve y n auter fra mort da jëun. ëi ova abù cin fions, cinch fova morc da pitli y restei fova restei ié 2 mutans y 3 mutons: Sepl, Giùdita, Luis, Maria y Tone. Luis fova ënghe deventà scultëur y pona diretëur dla scola d'ert de Sëlva.
Da pitl messova Sepl judé sul luech y judé l pere a fe chiena. L pere fajova springri che ie tei mandli che muef la giames, i braces y l sumenton a tré te n fil. Cun ot ani ovl scumencià a vardé la biesces sun Tramans y a ti purté l leché. Cun 11 ani ovel bel sià dut l diguei sun l luech de Ronch. Ora de scola iel jit da si berba ora de scola, ie-1 ruà ora da si berba bera Franzl Senoner dla Tinderla a mparé a ziplé. A cësa al pona scumencià a fré crisc. L laurova per chëi da Stufan y per l "Merkantilgebäude" a Bulsan. A chisc de Bulsan ziplovel nce "Landsknechte". Tl 1907 iel jit pra l militer y l stajova sul "Berg Isel". L fova tan cunesciù che n ti dijova "Der Künstler vom Iselberg". Per i cënt ani dla batalia dl Isel Berg ovel nce ziplà na grupa de doi saudëies, n baier y n tirolesc che se dà la man. De chësc lëur a scrit truepa zaites dl tëmp. L à po pedù ji ala Cademia de Viena sciche ospitant ulache l studiova via per l d`y laurova de nuet per se tré l viver. Ël fova danter i miëures tla Cademia y se ova vadanià nce premi per scultures fates tl sas. L ie tuma tla prima viera sula front tla Galizia.
Lëures[mudé | muda l codesc]
- "Lieber Augustin" scultura tl Museum Gherdëina.
Cëla nce[mudé | muda l codesc]
Bibliografia[mudé | muda l codesc]
- J. K. (Josef Kostner) : L scultëur Sepl Senoner de Ronch. Calënder de Gherdëina 1973, pl. 44-49
- Karl Insam: Mi nëine Paul Perathoner y 1 luech de Ronch te Selva. Calënder de Gherdëina 2010, pl. 93-98.