Scina
| Articul per Ladin Gherdëina | 
|
La scines (gherdëina, badiot y fascian: scines) ie la streda o via sun chëla che furnea na ferata. L ie la strutura de basa per l trasport sun scines y ie fata de doi scines de acel che ie metudes paralleles sun na strutura traviersa che plu da giut fova suënz breies de lën, ma ie aldidancuei suënz travierses de peton. La lerch danter la travierses ie suënz remplida cun giara, che juda a cialé che la travierses ne se mueve nia.
La scines po te cër caji ënghe vester diretamënter fermedes te na streda de peton o asfalt, ulache ne ie po deguna giara danterite. Chësc vën dant pra la scines de n tram sun na streda te na zità, o pra chëla che per tudësch ti dijun Feste Fahrbahn, che vën fata dantaldut per ferates a auta velozità. A la distanza danter la doi scines ti dijun la destenduda de la scines.
La parola ladina scina vën dal tudësch Schiene.
Destenduda de la scines[mudé | muda l codesc]
La destenduda de la scines ie la distanza danter la doi scines. Plu avisa se tratl de la distanza danter i doi ëures dedite de la scines. La destenduda plu adurveda ntëur al mond ie de 1 435 milimetri, a chëla che n ti dij ënghe la destenduda normala. Autra destendudes che vën adurvedes te l'Europa ie la destenduda iberica de 1 668 milimetri y la destenduda russa de 1 520 milimetri, che ie tramedoves destendudes lerges. La destenduda iberica vën dant te la Spania y tl Portugal, chëla russa te gran pert di stac ex-Soviec sciche la Ruscia, Ucraina, Casachstan y i stac baltichsc.
Ti raions da crëps vën suënz adurveda na destenduda strënta per fé plu saurì lerch ala scines te n rone. Te l'Austria-Ungaria per ejëmpl univa suënza adurveda la destenduda bosniaca (Bosnische Spurweite) de 760 mm. La ferata de Gherdëina fova unida fata cun la destenduda bosniaca.
