Ingrid Runggaldier

Da Wikipedia
Runggaldier tl 2022
Articul per Ladin Gherdëina

Ingrid Runggaldier ie na scritëura y tradutëura de Urtijëi che vif danter Urtijëi y Bulsan.

Biografia[mudé | muda l codesc]

Na muta de Clara Comploi de Coldeflam y de Franz Runggaldier de Mizi (Sodlieja), à studià tl lizeum linguistich Marcelline a Bulsan y tla Universitá de Dispruch germanistica y anglistica/americanistica. Tl 1984 iela stata nce tla università de Athens tl Ohio y se à da jù cun film ma nce leteratura dl'ëiles y "black literature". Marideda cun Moritz Moroder ai abù doi mutans. Dal 1989 al 1991 ala laurà cun la plata L Brunsin. Dal 1989 al 1995 àla nsenià nglëisc tla scoles mesana y auta de Urtijëi. Dal 1997 lëura Ingrid Rungaldier sciche tradutëura tl ladin dla Provinzia de Bulsan. Ti ani 2003-2011 iela stata tl cunsëi d'urganisazion dl Filmfestival internaziunel da mont de Trënt y à laurà adum cun l Südtiroler Alpenverein (AVS). Dal 2004 al 2010 fova Ingrid Runggaldier referënta ladina tl cunsëi per la valivanza de dërc dl ëiles dl Südtirol. Tl 2007 ie Ingrid Runggaldier stata cofundadëura dla plata Gana La Usc dles Ladines y per truep ani iela stata nce redatëura dla plata. Per ani iela stata cumëmbra dla consulta ladina dl chemun de Bulsan, dl cunsëi dla Biblioteca provinziela Teßmann de Bulsan, dl Archiv storich dl'ëiles de Bulsan y dla grupa Female Views pra l Filmclub de Bulsan. La ie nce stata cumpunënta de deplu juries dl leteratura y de filmfestivals.

Publicazions y scric[mudé | muda l codesc]

Libri[mudé | muda l codesc]

  • Dolomiten vertikal. Das Weltnaturerbe aus der Luft. Fotos: Ulrich Ackermann, Tyrolia Verlagsanstalt 2010, ISBN 978 37 0223 085 2.
  • Frauen im Aufstieg.Auf Spurensuche in der Alpingeschichte. Raetia Bulsan 2011, ISBN 978 88 7283 346 9.
  • Frida Piazza. Ustories, de vivudes, de cuédes ora, sun bandafurnel madurides. Ed. Raetia Bulsan 2006, ISBN 88 7283 261 6.

Calënder de Gherdëina[mudé | muda l codesc]

Tl Calënder de Gherdëina à Ingrid Runggaldier publicà articuli y à cunlaurà cun traduzions y lëur de letorat.

  • N lecord a Bera Batista Vinatzer de Val. Calënder de Gherdëina 1995, pl. 108-116.
  • L prim liber di ghesć dla sosta de Dantersasc. Calënder der Gherdëina 2014, pl. 42-53.
  • Ntervista a Adolf Vallazza n ucajion dl cumplì de si 90 ani. Dut me poi tré dant, ma che ne é nia laurà, chël ne po deguni dì...“ Ntervista a Adolf Vallazza, Calënder de Gherdëina 2015, pl. 223-241.
  • Sun de tel pizes ne van nia per se goder la bela ududa: Paul Grohmann y la prima arpizeda dl Saslonch dan 150 ani'.Calënder de Gherdëina 2019, pl. 96-105.

Films[mudé | muda l codesc]

  • 1993 Documentazion te trëi pertes sun la storia dl turism te Gherdëina (Dal scumenciamënt nchin ala Gran Viera, Danter la doi vieres, Do la Segonda Viera).
  • 1995 Documenter sun Sor Liubov (Elena Costanzi) “L ne ie nia tan cie che fajon ma ce che nëus son”.
  • 1996 De ëiles stersces y savantes (documentazion sun la ëifomes).
  • 1999 Daheim in Jerusalem/A cësa a Ierusalem, documenter sun Karin Calvo Goller che viv tl Israel.
  • Dal 2001 al 2012 na desëina de reportajes tl cheder dla trasmiscion televijiva df tla RAI, danter l auter sun la stries y d’autra ëiles te si vita da uni di.
  • Ingrid Runggaldier y Wolfgang Tomaseth: Frauen im Aufstieg 2002 (52 menuc)
  • Ingrid Runggaldier y Wolfgang Tomaseth: "La rujeneda tl ce , Frida Piazza nes conta. 2004 (34 menuc)
  • Mi vita, mi lëur. Adolf Vallazza se conta. Rai Ladinia y Rai Südtirol 2014.
  • Culezioné per no se desmicé. Portret sun film de Robert Moroder.

Bibliografia[mudé | muda l codesc]

  • * Rut Bernardi, Paul Videsott: Geschichte der ladinischen Literatur. Ein bio-bibliographisches Autorenkompendium von den Anfängen des ladinischen Schrifttums bis zum Literaturschaffen des frühen 21. Jahrhunderts. Scripta Ladina Brixinensia 3. Bulsan 2013. ISBN 978 88 6046 060 8 (tudësch), pl. 778-779.

Cunliamënc[mudé | muda l codesc]