Iuchin Unterplatzer

Da Wikipedia
Articul per Ladin Gherdëina
Iuchin Unterplatzer
Iuchin Unterplatzer te na pitura de Josef Moroder dl 1874
Auter inuem "Tuifelemoler"
Nasciù/da 13 de fauré 1806 al Plan de Mareo
Mort/a 6 de dezëmber 1886 a Urtijëi
Operes cunesciudes Auteresc de Santa Cristina
Fëna Josefa Weißenhorn (1814-1886) de Maran


Iuchin Unterplatzer dit nce "Tuifelemoler" (* 13 de fauré 1806 al Plan de Mareo ; † 6 de dezëmber 1886 a Urtijëi), ie stat n depenjadëur, nduradëur, marangon d'ert y scultëur dla Val Badia.

Iuchin Unterplazer che lëura te stua sa Jumbiërch.

.

L'inuem "Tuifelemoler" ti ie stat dat a Bulsan, ulache l ova depënt na paladina cun malans.

Biografia[mudé | muda l codesc]

Iuchin Unterplatzer ie nasciù da Theresia Plaza de Badia y Jan Ujep de Colfosch, l nëine se tlamova mo Plaza dessot. Juchin à maridà Josefa Weißenhorn (1814-1886) de Maran, che ie morta sa Jumbiërch a Urtijëi tl 1886 doi mënsc dan si uem. Tl 1874 iel jit a sté sa Jumbiërch a Urtijëi cun si fëna per judé ora l moler Josef Moroder, che fova restà vëidun de si prima fëna. Ilo al pona vivù cun si fëna nchin al an 1886. L moler Josef Moroder à po maridà si muta Felizita Unterplatzer tl 1875.

Iuchin Unterplatzer à bonamënter scumencià a lauré te Gherdëina tla berstot de Ferdinand Demetz. Tl roman de Veronika Rubatscher "Der Lusenberger", ciancià tl gherdëina da Elsa Runggaldier[1], vëniel cuntà truep de Iuchin Unterplatzer.

Te na publicazion de Edgar Moroder di scric de Josef Moroder vëniel ënghe repurtei lecorc dl Unterplatzer nchinamei dla viëra contra i franzëusc[2].

Lëures[mudé | muda l codesc]

Notes[mudé | muda l codesc]

  1. Maria Veronika Rubatscher: Vedla Stories de Gherdëina. Union di Ladins de Gherdëina, 1981.
  2. Edgar Moroder: Tirol 1809 in Ladinien, insbesondere in Gröden. Ein Beitrag zum Tiroler Gedenkjahr 2009 aus Ladinien. Publicazion persunela, 2009.
  3. Orgel in Kastelruth, Orgeldatenbank der Diezöse Bozen Brixen.
  4. Toni Sotriffer: L Crist de Resciesa - n pue de si storia. Calënder de Gherdëina 2014, pl. 132

Cëla nce[mudé | muda l codesc]

Bibliografia[mudé | muda l codesc]

  • Edgar Moroder: Bera Iuchin Unterplatzer (1806-1886), l "Tuifelemoler". Union di Ladins de Gherdëina, Urtijëi 2015. Pl. 34 y 36.