Bruscia
| Articul per Ladin Gherdëina | 
|
Na bruscia ie n plan cun n ruf che va via y ca cun scialdi sienes, sasc y salandrons[1].
Dl solit vëniel minà a Urtijëi cun la Bruscia l Plan de Sant Antone fin sal Fever-Hotel Madonna[1].
La Bruscia ie l ridl de Urtijëi cun chisc mejes: Fever, Vedl Gustin (Colroi), Planaces (Cësa Brida), Mota, Mulins, Pech (Snoltner), Anterleghes, Ianesc, Benefiz Sant'Antone, Giustin, Sigat, Mulin dl Roder, Moidl (Brida), Ianon, Stëifl, Petlin, Beché, Spedel (Nuef), Faujëina, Trina (Bera Iacun), La Reja (Sartëur), Zitadela, Fill, Rumanon, Vedl Spedel, Pedetliva, Dëur, Mauritz, Calonia, Vedl Chemun (Dutor, Mëune), Fëur, Pana, Cësa Purger, Grien, Mulin, Pech dl Busc (Fever), Gran Cësa, Fever dl Busc, Scioler[2].
Cëses - Mejes tla Bruscia
[mudé | muda l codesc]Da vedlamënter dajovun ala Bruscia nce l'inuem Plan Ziran.
- Vedl Gustin - Oslperch dessot (Sparkasse)
- Planaces (Cesa da Brida)
- Mulin de Planaces (Villa Venezia 1903-1904)
- Oberschmied Haus fabricà tl 1868 da Cristl pech (Villa Venezia)
- Franzl de lanesc fabricheda l ann 1903 cun statua de San Florian de Batista Moroder (Dependance dl Marienheim,śën Sport Schmalzl y Sport Wanker dl mut de Renata Schmalzl Wanker).
- Cristl Pech 1855
- Vedl Ianesc 1779 „Wirtsbehausung beim Janisch'! "Perosa (Bruscia) oder zum Janisch" 1662 y numinà tl 1669 per la plura di zipladëures
- Ianesc 1870 (Traube)
- Marienheim Franz de Ianesc fabricà tl 1873.
- vedla cësa de Luis Pech te chël plan
- Cësa dl Mota tl 1900 la ustaria-pension „Gasthof zur Sonne-Sonnenheim" y 1930 Pension Ladinia.
- Cësa Hofer[3] (Luis Pech) varduda tl 1954, ntlëuta cësa de Poldo Hofer, sën cësa dla Tinderla.
- Jnoltner (Peter Nissl Pech 1673) de Mariëusa Welponer (dal 1810 abitova iló Peter Schmalzl cun Mariëusa Welponer). Chësta cësa ova I ann 1779 inuem „0ber-Mül in Poden".[4]
- Cësa de Danterleghes (de Franz Insam Brida pona Franz Vinatzer Sartëur Tisler y cësa de loma de Edgar Moroder.
- Maidl, Moidl o Mesenhaus „(Messnerhaus) bei St. Anton" tlameda tl 1779. (Gran pavillon per la mujiga de Urtijëi 1932, Villa Maria Antonia 1933, sën Cesa S. Antone)
- "Benefizium Perathoner" 1796 (cësa Benefiziat, sën butëiga de belijies-galantaria-ëures Runggaldier)
- Kramerhaus in Poden", 1779 (Mauroner - Athesia) (Dita nce Moidl o Gustin).
- Roder dl 1518 (sën familia Hofer). (Mulin de Matthias Nocker)
- Gustin de sot (becaria Gruber)
- Rusina 1887
- Pedetliva
Mulins
[mudé | muda l codesc]I trëi mulins fova:
- Luis Hofer Pech
- Franz Snoltner (fova dant de Christian Schmalzl dit Cristl Pech)
- Matthias Nocker Roder
Nota
[mudé | muda l codesc]Ai 7 de lugio 1951 iè uni culaudà a Urtijëi ’l Cine-Kino „Dolomiti” tla cësa nueva de Franzl Comploj Pizuela. Sën ie ilò na butëiga Despar.
Notes
[mudé | muda l codesc]- ↑ 1,0 1,1 Edgar Moroder: La Plaza Sant Antone y ntëurvia zacan. Calënder de Gherdëina 206, pl. 107.
- ↑ Barbara Lanz, Sonja Mitterer: Höfekarte Gröden. Museum Gherdëina, Urtijëi 2014, ISBN 978-88-909015-0-8.
- ↑ Babi da Nudrëi: I mulins de Urtijëi Calënder de Gherdëina 2016, pl. 84 (foto).
- ↑ Babi da Nudrëi: I mulins de Urtijëi. Calënder de Gherdëina 2016, pl. 84
Bibliografia
[mudé | muda l codesc]- Elfriede Perathoner, Albert Moroder: Hundert Jahre Marktgemeinde Urtijëi, St. Ulrich, Ortisei. Ein Streifzug. Raetia Bulsan 2007. ISBN 978-8872833018. pl. 63-113.