Ladinia

Da Wikipedia
Articul per Ladin Gherdëina
La bandiera de la Ladinia

La Ladinia ie n raion tla Dolomites, costituì dala cin valedes: Gherdëina, Badia, Fascia, Fedom y Ampëz. L ie n raion spartì su danter la provinzies de Bulsan, Trënt y Belum.

L raion ie belau dl dut te i crëps y la populazion vif a autëzes danter i 1.000 y i 1.800 metri sëura l livel dl mer. L vif zirca 30.000 persones tla Ladinia y i majeri luesc ie Cortina y Urtijëi.

Scialdi mpurtant ie l ciamp economich dl turism. Te Gherdëina ie ënghe la chiena scialdi mpurtanta per l'economia.

Da plu ani dal muvimënc per unifié la Ladinia. La majera pert de chisc se cunzentrea sun purté Anpezo y Souramont pra l Südtirol per avëi duc i chemuns ladins (ora de Fascia) pra Südtirol. Na minuranza sustën che duta la Ladinia adum dëssa furmé na provinzia autonoma cun l ladin coche rujeneda ufiziela.

Chemuns[mudé | muda l codesc]

Chemuns de la Ladinia
Map
  Gherdëina
  Val Badia
  Fascia
  Fodom
  Anpezo

De la Ladinia fej pert 17 chemuns. Leprò pudëssun mo cunté l chemun de Ciastel te Südtirol, che à na populazion ladina de plu de 500 persones, y l chemun de Laion, cun na populazion ladina de plu de 150 persones. Ma te chisc doi chemuns à l 80-90% de la populazion l tudësch coche rujeneda de l'oma. Ciastel y Laion ie ënghe i sëui doi chemuns de Südtirol ulache i ladins ie la segonda majera grupa linguistica.

Chemun Provinzia Spersa
(km²)
Populazion
(1 jené 2023)
Densità
(ab./km²)
Anpezo Belum 252,8 5 546 21,9
Urtijëi Südtirol 24,2 4 793 198,4
Sèn Jan Trentin 99,8 3 573 35,8
Badia Südtirol 83,2 3 532 42,5
Mareo Südtirol 160,3 3 162 19,7
Moena Trentin 82,6 2 563 31
Sëlva Südtirol 56,2 2 602 46,3
Cianacei Trentin 67 1 831 27,3
Santa Cristina Südtirol 31,9 1 982 62,1
San Martin de Tor Südtirol 75,9 1 760 23,2
Fodom Belum 100 1 239 12,4
Corvara Südtirol 38,9 1 396 35,9
La Val Südtirol 38,9 1 398 35,9
Ciampedel Trentin 25 710 28,4
Sorèga Trentin 19,8 700 35,4
Mazin Trentin 23,6 592 25,1
Col Belum 15,3 343 22,4
La cherta dla Ladinia

Liams[mudé | muda l codesc]

Valedes ladines

Referënzes[mudé | muda l codesc]

  • Die Dolomitenladiner (Hrsg. Tobia Moroder), Folio Verlag, Bozen, 2018